Badania nieniszczące (NDT)
Badania nieniszczące (ang. Non-Destructive Testing) – NDT pozwalają na weryfikację stanu istniejącej konstrukcji oraz dokonywanie na tej podstawie prognozy dotyczącej jej trwałości, oceny jakości wykonania oraz bezpiecznego użytkowania. Najistotniejszą przewagą NDT jest możność ustalenia parametrów i szczegółowego opisu fizycznego badanego materiału na każdym etapie produkcji.
Badania NDT wykorzystują metody, które nie wpływają na zdolności wytrzymałościowe i eksploatacyjne badanych konstrukcji, a podczas przeprowadzania badania próbka nie ulega jakiemukolwiek zniszczeniu, w przeciwieństwie do badań niszczących. Wymagania dotyczące jakości mogą się różnić w zależności od ich późniejszego przeznaczenia oraz fazy produkcji- w tym celu stworzono klasy oceny adekwatne do ich wykonania i eksploatacji.
Co wykorzystują badania NDT?
Metoda Badania | Własności Fizyczne | Wykrywanie niezgodności | Zastosowanie do:Określenia położenia niezgodności | Zastosowanie do:Określenia wielkości niezgodności | Zastosowanie do:Pomiaru |
Wizualna VT | Jaskrawość, Kontrast, Barwy | Tak | Tak | Ograniczona | Nie |
Penetracyjna PT | Zjawisko włoskowatości | Tak | Tak | Nie | Nie |
Magnetyczno proszkowa MT | Pole magnetyczne | Tak | Tak | Ograniczona | Nie |
Radiograficzna RT | Absorpcja | Tak | Ograniczona | Ograniczona | Ograniczona |
Ultradźwiękowa UT | Refleksja | Tak | Tak | Ograniczona | Tak |
Metoda badań | Wymagania odnośnie powierzchni i dostępu do badanych powierzchni | Główne zalety i ograniczenia metody |
Wizualna (VT) | Można stosować do oglądania od wewnątrz wyrobów złożonych. Może wystarczyć jedno miejsce dostępu. Powierzchnie muszą być czyste. | – metoda bardzo wszechstronna – wymaga użycia przyrządów optycznych – obarczona dużą niepewnością |
Penetracyjna (PT) | Nieciągłość musi być otwarta na powierzchni i wolna od zanieczyszczeń. Utrudnione badanie na powierzchniach chropowatych. | – wykrywa tylko nieciągłości wychodzące na powierzchnię – nie nadaje się do badania materiałów porowatych – metoda prosta, brudna – wszystkie nieciągłości powierzchniowe wykrywa się w jednej operacji niezależnie od kierunku przebiegu |
Magnetyczno- Proszkowa (MT) | Powierzchnia w miarę gładka i czysta. Metoda może być stosowana do części z cienkimi okryciami galwanicznymi. | – przydatna tylko do materiałów ferromagnetycznych – wykrywa tylko nieciągłości powierzchniowe lub podpowierzchniowe – konieczne rozmagnesowanie części po badaniu |
Radiograficzna (RT) | Musi zapewniać dostęp z obu stron. | – mimo wysokich kosztów można badać jednocześnie duże powierzchnie – metoda nie określa głębokości nieciągłości – istotny jest kierunek nieciągłości liniowych – najlepsza metoda wykrywania wewnętrznych niezgodności |
Ultradźwiękowa (UT) | Dostęp z jednej lub obu stron. Powierzchnia kontaktowa pozwalająca na wprowadzenie fali ultradźwiękowej | – metoda kosztowna w odniesieniu do dużych konstrukcji – najlepsza metoda wykrywania wewnętrznych nieciągłości płaskich |
![]() |
![]() |
![]() |
---|---|---|
Badania wizualne | Badania radiograficzne | Badania magnetyczno-proszkowe |
![]() |
![]() |
![]() |
Badania penetracyjne | Badania ultradźwiękowe | Pomiar grubości powłok i elementów |
Badania nieniszczące w praktycznym zastosowaniu pozwalają na:
- wykrycie, umiejscowienie, sklasyfikowanie właściwości i rozpiętości nieciągłości
w procesach wytwarzania i użytkowania, - określenie formy i parametrów materiału,
- wyznaczanie grubości badanej konstrukcji lub jej warstwy ochronnej.